Landgoed Mookerheide ademt historie en is een begrip in de wijde omgeving. Het landgoed maakt deel uit van het grotere bos- en heidegebied Mookerheide. De natuur is hier altijd in beweging geweest en weinig streken kennen zo’n rijke geschiedenis als de Mookerheide.
Er zijn vele verhalen, liederen en gezegdes die verwijzen naar de historische gebeurtenissen in dit gebied. In de geschiedenisboeken staat de Mookerheide vooral bekend om de veldslagen die zich hier afspeelden. De bekendste strijd is de Slag op de Mookerheide in 1574 tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Maar ook in de Tweede Wereldoorlog is er flink gevochten.
Landgoed Mookerheide bevindt zich op de top van de stuwwal. De stuwwal is een glooiend gebied, ontstaan in de voorlaatste ijstijd (het Saalien) en is opgebouwd uit grillige lagen zand, grind, klei en plaatselijk leem en löss. Op Landgoed Mookerheide zijn bossen aangelegd op ontgonnen woeste zand- en heidegronden.
Rond 1905 laat de rijke Amsterdamse koopmanszoon Jan Jacob Luden een jachtslot bouwen op het hoogste punt van de stuwwal. De Nijmeegse gebroeders Leeuw krijgen de opdracht het landhuis in jugendstil te ontwerpen, waarbij de architectuur en het interieur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Kosten nog moeite worden gespaard.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog nemen de nazi’s het landgoed in beslag. Amerikanen verdrijven hen in september 1944 en richten het buitenterrein in als tijdelijk krijgsgevangenenkamp. Na de Tweede Wereldoorlog kopen de zusters Dominicanessen van Bethanië het jachtslot. Dit krijgt de naam St. Dominicusklooster en wordt een internaat voor uit huis geplaatste meisjes. De zusters breiden het landgoed uit met een kapel, een school en enkele internaatgebouwen.
In 1985 koopt Natuurmonumenten het 160 hectare grote landgoed en wordt het een openbaar natuurgebied. In 2001 krijgt het landgoed de status van rijksmonument. Natuurmonumenten restaureert de monumentale kassen en besluit ook het jachtslot in oude glorie te herstellen. Een ingrijpende restauratie haalt alle oorspronkelijke jugendstildetails weer naar boven. Sinds de zomer van 2023 kun je weer heerlijk eten en drinken in Jachtslot Mookerheide. Er zijn prachtige zalen beschikbaar voor feesten en partijen, of een samenzijn na een uitvaart.
In 2019 leidt een bijzondere samenwerking tussen Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland tot de mogelijkheid om een laatste, eeuwige rustplaats in de natuur te kiezen op natuurbegraafplaats Landgoed Mookerheide. Het oude schoolgebouw van het St. Dominicusklooster is opgeknapt en omgebouwd tot informatiecentrum en ceremonieruimte. De oude internaatgebouwen hebben plaatsgemaakt voor nieuwe natuur. Door de natuurbegraafplaats heeft het natuurgebied voor veel mensen nog meer betekenis gekregen.
Landgoed Mookerheide is een unieke plek waar Natuurmonumenten, natuurbegraafplaats Landgoed Mookerheide, Jachtslot Mookerheide en bloemenpluktuin Zelfgeplukt samenwerken voor een groen en gastvrij ontvangst.
